Δημήτρης Μπάρας: ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΨΥΧΗΣ

Βρέχει πάλι σήμερα, όπως κάθε μέρα, αυτή την εβδομάδα. Από τη μια στιγμή στην άλλη, προς το μεσημέρι, σκοτείνιασε ο ουρανός και  μαύρα σύννεφα ακούμπησαν σχεδόν τις κορφές των δέντρων.  Ο ήλιος δεν ήρθε ούτε σήμερα. Ίδια νύχτα η μέρα. Οι αστραπές σκίζουν τη σκοτεινιά και τα μπουμπουνητά ανακατεμένα  με το θόρυβο του αγέρα και της δυνατής βροχής που ξέσπασε απότομα, συνθέτουν τέλεια την συμφωνία της καταιγίδας!…..Η οργή της φύσης, σ όλο της το μεγαλείο. Καθισμένος δίπλα στο παράθυρο που βλέπει την αυλή παρακολουθώ το θέαμα. Τα κλαδιά των δέντρων λυγίζουν και υποκλίνονται  μπροστά στην καταιγίδα. Οι υδρορροές αγωνίζονται να διώξουν τα νερά της στέγης και το κατωφερικό λιθόστρωτο της αυλής μοιάζει με μικρό ποτάμι. 

Το κανάλι της τηλεόρασης που παρακολουθούσα διακόπτει τη ροή του προγράμματος και ένας μετεωρολόγος αναγγέλλει επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα σε πολλές περιοχές της χώρας. Αμέσως μετά αρχίζουν   ανταποκρίσεις από διάφορους νομούς που παρουσίαζαν προβλήματα από τη μανία της φύσης. 

Προτεραιότητα, βέβαια, είχε κάποιος νομός πολύ χαμηλά στον χάρτη . Δεν πρόλαβα να δω, για να είμαι ειλικρινής, ποιός νομός ήταν.  Το κανάλι έδειχνε μια πόλη που έπαθε ζημιές απ την καταιγίδα. Πανάκριβα αυτοκίνητα είχαν παρασυρθεί σ έναν κατηφορικό δρόμο. Αυλές και σπίτια ένθεν και εκείθεν του δρόμου, (που  παλαιότερα ήταν χείμαρρος  αλλά μπαζώθηκε), είχαν πλημμυρίσει με νερά, κλαριά, πέτρες  και λάσπη. Η πυροσβεστική τρέχει με αντλίες να αδειάσει τα πλημμυρισμένα σπίτια. 

Οι διασώστες κουβαλάνε με ασθενοφόρα τα ανήμπορα άτομα σε ασφαλές σημείο. Στην πλατεία τα μεγάφωνα καλούν, όσους δεν μπορούν να διανυκτερεύσουν στα σπίτια τους, να επιβιβαστούν στα λεωφορεία που τους περιμένουν, για να φιλοξενηθούν, όσο χρειαστεί,  σε ξενοδοχεία της περιοχής.  Συνεργεία της ΔΕΗ, της ύδρευσης και του ΟΤΕ τρέχουν να αποκαταστήσουν τις βλάβες.

Οι μαγαζάτορες, χειρονομώντας και φωνάζοντας, καλούν τους δημοσιογράφους για να τους δείξουν τις ζημιές. Οι διαμαρτυρίες και οι φωνές παίρνουν και δίνουν μπροστά στην κάμερα. 

Οι νοικοκυρές, ξαφνιασμένες απ τις κάμερες και σκασμένες που δεν πρόλαβαν να βάλουν  eye liner, (δεν ξέρω τί είναι αυτό, έτσι στην τύχη το είπα,  ακουστά το έχω), καλούν τους δημοσιογράφους για να δείξουν πολυτελή σαλόνια πλημμυρισμένα!…

 -Πού είναι ο περιφερειάρχης; Πού είναι τα συνεργεία για να καταγράψουν τις ζημιές; φωνάζει ένας καταστηματάρχης, με ανασκουμπωμένα μπατζάκια, αρπάζοντας το μικρόφωνο και δείχνοντας  βαζάκια με ελιές και αρμαθιές με σύκα να κυλιούνται στη λάσπη.. 

 -Πρέπει να αποζημιωθούμε αμέσως, να  σβηστούν όλες μας οι οφειλές και να πάρουμε άτοκα δάνεια, συμπληρώνει ο διπλανός δείχνοντας ράφια και συρτάρια γεμάτα με μουσκεμένα πολύχρωμα φουλάρια.   

 -Ο υπουργός πρέπει εδώ και τώρα να έρθει να δει το χάλι μας, δεν είναι κατάσταση αυτή!…. λέει ο τρίτος.

 – Δεν μας φέρανε ούτε ένα μπουκάλι νερό, φωνάζει κάποιος.

Οι ανταποκριτές αγωνίζονται να καταγράψουν τις έξαλλες αντιδράσεις των κατοίκων, που δεν έχουν τελειωμό…..

Σε λίγο το σκηνικό αλλάζει. Το κανάλι είχε ανταπόκριση και απ τον Εβρο. 

Εικόνες βιβλικής καταστροφής ξετυλίγονται μπροστά μου. Το μυθικό ποτάμι ξεχειλισμένο έπνιξε  τον κάμπο και τα χωριά! Ο τροφοδότης του κάμπου δεν άντεξε στις τεράστιες ποσότητες του νερού που κατεβαίνουν απ τη Βουλγαρία. Φταίει το el ninio, λένε οι μετεωρολόγοι. Καθόσον, όπως εξηγούν, “η μεγάλη ρύπανσις της γηίνης ατμοσφαίρας, δημιουργεί  τρύπα του όζοντος, με αποτέλεσμα….. κλπ κλπ.”  Άντε τώρα να εξηγήσεις εσύ στον μπάρμπα Πασκάλη, που τα έχασε όλα,  τί λογής είναι και πού είναι αυτή  η τρύπα και  πώς και με τί θα τη  βουλώσουμε  και τί είναι το el ninio!…..“Αν δεν έχουν νιονιό, μιρικοί αχμάκ’δις ταμαχκιάρ’δις, (χαζοί και πλεονέκτες),  ιγώ τί φταίου,” θα σου πεί!……Και με όλο του το δίκιο. (Να βράσω εγώ όλες τις επιστημονικές αναλύσεις. Γιατί δεν ρωτάνε τον μπαρμπα Πασκάλη ποιός φταίει για το el ninio; Ας αφήσουν τα νίνια και τα μίνια κι ας ψάξουν για τους αχμάκ΄δις κι  ταμαχκιάρ’δις και θα είναι μέσα!……)

Οι δημοσιογράφοι τρέχουν να κάνουν ανταποκρίσεις. 

Ερημιά παντού, λάσπη, νερά και καταστροφή. Μια μαυροφορεμένη γιαγιούλα μουσκεμένη μέχρι το κόκκαλο  κάθεται μόνη σε μια πέτρα  στην εσχατιά του χωριού, κάτω από ένα δέντρο, στη δημοσιά,  προσπαθώντας να προφυλαχτεί απ τη βροχή απλώνοντας τη μαντήλα της!…

Στην αγκαλιά της κρατάει έναν μποχτσιά τυλιγμένον σφιχτά και προσπαθεί να τον προφυλάξει απ τη βροχή σκύβοντας επάνω του. Δίπλα της είναι αφημένη μια ροζιασμένη μαγκούρα, απαραίτητος βοηθός της. Η καρτερία είναι ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της και το βλέμμα της, όλο προσμονή, είναι προσηλωμένο στον λασπωμένο χωματόδρομο μπροστά της σαν να περιμένει κάτι.

Το συνεργείο της τηλεόρασης, αφού έδειξε πρώτα το πλημμυρισμένο ποτάμι και τα πνιγμένα στο νερό  σπίτια του χωριού, ανακάλυψε και τη γιαγιά. 

Ο δημοσιογράφος τη βλέπει και με προτεταμένο το μικρόφωνο τρέχει κοντά της.  Ο εικονολήπτης στήνει  την κάμερα. Επιασαν λαυράκι!….. Ποιός ξέρει τί κλάματα, τί παράπονα και φωνές περίμεναν να καταγράψουν!…..Εγώ, για να είμαι ειλικρινής, περίμενα απ τον δημοσιογράφο την κλασσική, ανόητη ερώτηση: “ Πώς αισθάνεσαι, γιαγιά, τώρα που το σπίτι σου καταστράφηκε, και τα χωράφια πλημμύρισαν και βρέθηκες μόνη κι απροστάτευτη στην ερημιά   με έναν μποχτσιά;”  Ευτυχώς γι αυτόν, ο δημοσιογράφος απέφυγε την ερώτηση, μάλλον επειδή είδε την μαγκούρα που είχε δίπλα της η γιαγιά.  Αλλάζει  πορεία και αρχίζει πιο μαλακά:

 -Τί έγινε, γιαγιά; Γιατί κάθεσαι εδώ, μόνη μέσα στη βροχή; 

 -Τί να κάμου, πιδάκι μ’, του σπίτ’ πλημμύρ’σι, κιντύνεψα να πνιγώ κι χάθ’καν ούλα. Εβαλα στουν μπουχτσιά την εικόνα της Παναγίτσας κι του αη Μηνά, πήρα κι τα στέφανα κι του μπουκαλάκ’ μι τουν αγιασμό, κάτ’ κιντήματα  κι καναδυό  χρειαζούμινα πραμματάκια  κι τ’ άφ’σα ούλα τα άλλα μέσα στου νιρό. Γάνιασα πουλύ που πνίγ’καν οι κοτούλεζουμ. (οι κοτούλες μου).

Του νιρό πήρι κι την κατσκούλα μ’. Τί έφτιγαν τα καημένα τα ζουντανά; Τα είχα συντρουφιά κι παρηγουριά κι κβέντιαζα κιόλας κάθι προυί!….Αλλά πώς να τα γλύτουνα έτσ’ μαναχή μ’ που είμι; Δεν πειράζ’, τί να κάμουμι, ούλα θα τα ξαναφκιάσουμι, πιδάκι μ’!…..

 -Και γιατί κάθεσαι εδώ, έτσι μοναχή μέσα στη βροχή, γιαγιά; Περιμένεις βοήθεια απ τον περιφερειάρχη; (πήγαινε φιρί φιρί να ακούσει παράπονα, αμ δε!……  ).

 -Τ ο υ ν   γ ι ό κ α  μ’  πιριμένου, πιδί μ’ , τί να τουν κάμου αυτόν, τουν, πως τουν είπις, κι τ”ς αλνούς τους σκεμπέδες μι τα παχιά τα λόγια?  Χέσ’κα!!!!  (ευτυχώς, δεν πρόλαβε να βάλει bip ο ηχολήπτης).  Πιάσ’κι  στου χουράφ’ του πιδί, κι κιντύνιψι, κι τουν πιριμένου να πιράσ’ να μι πάρ’ μι του τρακτέρ να μι πάει στν αδιρφή μ’ να κοιμ’θώ απόψι, κι αύριου βλέπουμι,  έχ Θιός. Κι άργησι πουλύ του πιδί, κι φουβάμι μην έπαθι κι τίπουτα μέσα στ’ λάσπ’  κι τα νιρά…… Πιδεύιτι απ του προυί!

 -Και τί θα κάνετε, μετά από αυτή την καταστροφή, γιαγιά; Πώς θα ζήσετε;

 -Τί να κάμουμι, πιδάκι μ’, μι τουν Θιό θα τα βάλουμι;  Θιός μας τάδουκι, Θιός μας τα πήρι. Ιμείς νάμαστι γιροί.  Ούλα θα τα ξαναφκιάσουμι!….. Η Παναγίτσα δεν αφήν’ κανέναν να χαθεί, να του ξέρ’ς αυτό, πιδάκι μ’!………

Ενα τρακτέρ ακούστηκε να έρχεται από μακριά αγκομαχώντας στον λασπωμένο τον δρόμο. Η γιαγιά πετάχτηκε όρθια. Το αδύναμο  βλέμμα της προσηλώθηκε στο βάθος του δρόμου και το ρυτιδιασμένο της πρόσωπο φωτίστηκε αμέσως γεμάτο χαρά κι ελπίδα. Είχε τον γιόκα της αυτή, είχε και την αδερφή της που την περίμενε, είχε και την Παναγίτσα στον κόρφο της  και τον Αη Μηνά που έφερε η μανούλα της απ την προσφυγιά, που δεν αφήνει κανέναν να χαθεί!……… Να το ξέρετε αυτό…..Δεν είχε ανάγκη από κανέναν άλλο!…….Τί θα της έκαμνε αυτός, o “πώς τουν είπις,” αν δεν ήταν ου γιόκας της κι η αδιρφή της?

Αθάνατη, περήφανη, ευγενική προσφυγική γενιά, που έμαθες να παλεύεις, να υπομένεις  και να ανασταίνεσαι απ τη στάχτη σου!………. 

Μπορείς  να μη δακρύσεις και να μην υποκλιθείς μπροστά σ αυτό το μεγαλείο της  ψυχής; Είθε η Παναγίτσα της γιαγιάς να τα φέρει πάλι όλα δεξιά, κι άσε τους περιφερειάρχες και τους βουλευτές να βολεύονται τρέχοντας με τζιπ τέσσερα επί τέσσερα, δήθεν για να βοηθήσουν,  κουβαλώντας μαζί τους τα κανάλια,  ψαρεύοντας ψηφαλάκια και οικονομώντας τα εκτός έδρας. Μερικοί, μάλιστα, φοράνε  και κάσκα  και   χιτώνιο  διασώστη!….Τρομάρα τους!…. Δεν κουμπώνει καν στον σκεμπέ  τους το χιτώνιο. ( είναι να θαυμάζεις τί κάνουν οι άνθρωποι για να εξασφαλίσουν μια καρέκλα στο “μαγαζί” που σερβίρουν  παντεσπάνι!…..) Άστους αυτούς να τρέχουν κάπου αλλού. Εκεί, που αυτοί οι ίδιοι μεσολάβησαν για να χτιστούν  παράνομα μέσα στις ρεματιές και στα δάση τα σπίτια αυτών που τώρα φωνάζουν και διαμαρτύρονται και ζητούν αποζημιώσεις.

Μή με χαρακτηρίσετε ρατσιστή ή τοπικιστή, αλλά δεν μπόρεσα να μη συγκινηθώ και να δακρύσω συγκρίνοντας την συμπεριφορά των μεν και των δε.  Εξ άλλου, όλα αυτά δεν βγήκαν απ το μυαλό μου. Τα είδα να ξετυλίγονται μπροστά μου. Εγώ απλώς τα κατέγραψα. 

Αφήστε με όμως να υποκλιθώ μπροστά  σ αυτό το μεγαλείο ψυχής της γιαγιάς!…….

Ας πάρουν μαθήματα πίστης, ελπίδας, αξιοπρέπειας και καρτερίας μερικοί μερικοί σπουδαιοφανείς και “γραμματιζούμενοι” από μια φτωχή, πιστή, απλοική, πολύπαθη, καρτερική κι ευγενική γιαγιούλα. Γιατί μερικά πράγματα δεν διδάσκονται στα πανεπιστήμια ούτε αγοράζονται με λεφτά. Στης ζωής τα μαρμαρένια αλώνια  μαθαίνονται. Με μόχθο, πίστη, υπομονή κι ελπίδα. 

Και μέσα στης ψυχής το μεγαλείο είναι ριζωμένα και γιγαντώνονται, ανθίζουν και μεταγγίζονται από γενιά σε γενιά. Κι αν θέλουν να τα διδαχτούν, αυτοί οι μερικοί μερικοί “σκεμπέδες”, ας έρθουν  στα χωριά μας. Να ζήσουν από κοντά τις χαρές, τις λύπες και τους αγώνες μας. Και να καταλάβουν πως άλλο πράγμα είναι ο σπουδαγμένος κι άλλο ο μορφωμένος.

Και τους εγγυώμαι πως, αν έρθουν, θα φύγουν με διδακτορικό, και με την υπογραφή της περήφανης, ευγενικής, προσφυγοπούλας θρακιώτισσας γιαγιάς!

Από την Έντυπη Έκδοση Ζω Αν. Αττικής