Εξ. Σύλλογος Μάτι: Ανάπλαση κτήματος Ν.Α.Τ.

Αξιότιμε Κύριε Δήμαρχε,

Οι κατασκηνώσεις του πρώην ΝΑΤ και νυν ΕΦΚΑ, χαρακτηρίζονται στο ΕΠΣ ως έκταση προστατευόμενη από την δασική νομοθεσία και κατασκήνωση. 

Αναμφίβολα 132 στρέμματα στις παρυφές του Ματιού είναι πολύ σημαντικό να σχεδιαστούν και  να προστατευτούν σύμφωνα με την δασική νομοθεσία και τις υποσχέσεις του κράτους, λαμβάνοντας υπόψη και τις ανάγκες της περιοχής.

Μετά από πολλές συζητήσεις, η κυβέρνηση σύμφωνα με δηλώσεις του πρωθυπουργού στις 30-07-2020, αποδέχτηκε την οικονομική προσφορά της Κυπριακής δημοκρατίας για αποκατάσταση της έκτασης ως πάρκο πρασίνου και μνήμης: «Θα γίνει ένα πολύ ωραίο μεγάλο πάρκο εδώ. Και απολύτως αναγκαίο για την περιοχή. Κύριε πρέσβη, ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Κυπριακή Δημοκρατία. Σε συνεννόηση και με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη μία από τις δύο σημαντικές πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η Κύπρος θα είναι να φτιάξουμε εδώ, για τους κατοίκους της περιοχής, ένα πάρκο το οποίο θα έχει και τα χαρακτηριστικά πάρκου μνήμης. Αλλά ταυτόχρονα, βέβαια, θα είναι ένας χώρος πρασίνου υποδειγματικός και απολύτως αξιοποιήσιμος από τους κατοίκους της περιοχής»

Η παραχώρηση έγινε με την Απόφαση 1829 ΦΕΚ 138Β/ 20-1-2022 που στηρίχτηκε στο άρθρο 93 του ν. 4864/2021 (Α’ 237). Το Μνημόνιο Συνεργασίας με την Κυπριακή Δημοκρατία  ψηφίστηκε στις 4-2-2022.Από τις 23-11-2021 είχε αναρτηθεί το προτεινόμενο σχέδιο και ανακοινωθεί από τον δημοτικό σύμβουλο και Ματιώτη κο Κ. Μπούφη σε κοινωνικό δίκτυο ότι «Το σχέδιο της μελέτης ανάπλασης του χώρου είναι έτοιμο και προχωράμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην υλοποίησή του για να δημιουργήσουμε έναν χώρο αναψυχής και αθλητισμού για τους κατοίκους των πυρόπληκτων περιοχών και όχι μόνο.»

Στη συνάντηση μαζί σας στις 7 Δεκεμβρίου 2021, μετά από αίτημα μας, στο γραφείο σας, μας δείξατε εν συντομία το σχέδιο ανάπλασης του ΝΑΤ λέγοντας μας ότι είναι προσχέδιο. Εκφράσαμε κάποιους αρχικούς προβληματισμούς και ζητήσαμε να ενημερωθούμε από τους μελετητές. Δεσμευτήκατε ότι θα το κάνετε αλλά ακόμα δεν έχουμε καμία ειδοποίηση Στην ίδια συνάντηση δεν λάβαμε καμία απάντηση στα ερωτήματα μας για την εν λόγω μελέτη τα οποία σας επαναφέρουμε γραπτώς κατωτέρω, ενώ μας προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι δεν μας ενημερώσατε ότι λίγες μέρες νωρίτερα στις 2-12-2021 είχε εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο το συγκεκριμένο σχέδιο ανάπλασης χώρου ΝΑΤ.

Στις 3-2-2022 σε ανάρτησή σας αναφέρετε«…..κατόπιν αιτήματός μας, παραχωρείται χωρίς αντάλλαγμα από τον e-ΕΦΚΑ στον Δήμο μας η έκταση του ΝΑΤ στο Μάτι, εμβαδού περίπου 130 στρεμμάτων συμπεριλαμβανομένων των 3.500 τ.μ. κτιριακών εγκαταστάσεων που θα μετατραπεί σε μοναδικό πάρκο-πολυχώρο άθλησης και αναψυχής με υποδομές για οικογένειες, 3η ηλικία και ΑμεΑ, πάντα με σεβασμό προς την φύση.»

Στις 20-2-2022 στην Lifo αναφέρετε «Θα υπάρχουν παιδικές χαρές, ποδηλατόδρομος, κάποιοι χώροι υπαίθριας αθλοπαιδιάς, χωρίς να προσβάλλουν το περιβάλλον, χωρίς τσιμέντα και παρκέ, αλλά πάνω στο φυσικό χώμα, μπορεί και τένις σε χωμάτινο έδαφος. Θα υπάρχει και ένα σημείο που θα είναι πολιτιστικός χώρος, σαν ανοιχτό θεατράκι, αλλά με ξύλινες κατασκευές, πάλι χωρίς τσιμέντα. Όλα θα είναι εναρμονισμένα και σε σχέση με το περιβάλλον».

Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται πολύ όμορφα ιδιαίτερα σε μη Ματιώτες που δεν γνώριζαν ότι η περιοχή αυτή  πριν από την πυρκαγιά ήταν καταπράσινη (αεροφωτογραφία 1). Κατασκηνώσεις απόλυτα ενταγμένες μέσα στο πράσινο.

Τον χειμώνα που ακολούθησε της καταστροφικής πυρκαγιάς, παρ’ όλο που η  φυσική αναγέννηση ήταν πλούσια όπως συμβαίνει μετά από κάθε πυρκαγιά (αεροφωτογραφία 2), δυστυχώς αυτό δεν προστατεύτηκε και με την απόθεση καμένων κλαδιών, μπάζων και την απρόσεκτη κίνηση βαρέων μηχανημάτων, δεν έμειναν παρά ελάχιστα ίχνη της (αεροφωτογραφία 3). Για να επαναφέρουμε  λοιπόν  κάτι που η φύση μας δώρισε απλόχερα αμέσως μετά την πυρκαγιά με μηδενικό κόστος, θα πρέπει τώρα αυτό να κατασκευαστεί τεχνητά. Χρειάζεται πολύ προσεκτική μελέτη της προηγουμένης κατάστασης, του είδους της βλάστησης και της κατανομής της ώστε να την αποκαταστήσουμε με τον καλύτερο δυνατό  τρόπο. Αυτό σημαίνει το  με σεβασμό προς την φύση, όπως ο ίδιος επικαλείσθε στην ανάρτηση σας.

Δυστυχώς στο σχέδιο ανάπλασης  δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο. Ιδιαίτερα νοτιοανατολικά της συνέχειας της Κύπρου, εκεί όπου η φύση ήταν αδιάσπαστη χωρίς ανθρώπινες επεμβάσεις, πλην της περίφραξης. Θεωρούμε κατ’ αρχήν ότι  το τμήμα αυτό θα πρέπει να αποκατασταθεί σε αδιάσπαστο δασικό πάρκο, ενώ το σύνολο των αθλητικών κατασκευών και άλλων κατασκευών  που είναι διάσπαρτα κατανεμημένα στην προτεινόμενη μελέτη καιδιακόπτουν τον χαρακτήρα και την λειτουργία της φύσης  να συγκεντρωθούν σε μία περιοχή.Στην εποχή μας η φύση συνεχώς εγκλωβίζεται και εξαφανίζεται στο τεχνητό περιβάλλον των πόλεων. Η σύγχρονη τάση είναι η αναπλήρωση της «χαμένης σχέσης» με τη φύση.

Σε όλον τον κόσμο ανασχεδιάζονται ακόμα και πάρκα μέσα στις μεγαλουπόλεις με κύρια κατεύθυνση της επανένταξης της άγριας φύσης  -rewild urban spaces- προκειμένου να καταπολεμηθεί η απομείωση της.  
Στην Ισπανία το βραβευμένο πάρκο «Madrid Rio», δημιούργησε νέο δάσος στη θέση του αυτοκινητόδρομου που είχε εξαλείψει το παλαιότερο δάσος, υπογειοποιώντας τον αυτοκινητόδρομο για χιλιόμετρα και υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. 

Στη ίδια την Αττική υπάρχουν χώροι πολλών στρεμμάτων, όπως το Άλσος Πουλάκη στη Φιλοθέη (54στρ), το Άλσος Συγγρού στο Μαρούσι / Κηφισιά (950στρ.), τα οποία αποτελούν εντελώς φυσικούς χώρους όπου ο σύγχρονος άνθρωπος αισθάνεται γύρω του τη φύση, όπως την συναντά στην εξοχή.

Εξάλλου, η αποκατάσταση του χαρακτήρα του δάσους δεν αποσκοπεί μόνο στη δική μας αναψυχή. Σκοπός του είναι η επιστροφή της πανίδας και της χλωρίδας της περιοχής. Ο σχεδιασμός μιας περιοχής που είναι χαρακτηρισμένη δάσος δεν πρέπει να γίνεται μόνον με ανθρωποκεντρική ματιά αλλά με σεβασμό προς το συνολικό  οικοσύστημα. Γι αυτό τονίζουμε ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες πρέπει να βρίσκονται συγκεντρωμένες δυτικά, πάνω από τον χωματόδρομο, στο 1/3 έκτασης, το οποίο επαρκεί.

Εκεί προϋπήρχε το σύνολο των κατασκευών των κατασκηνώσεων (8 παραλληλόγραμμα κτίρια σε παράλληλη διάταξη, υπαίθριος κινηματογράφος,  εκκλησάκι, εστιατόριο μαζί με αίθουσα εκδηλώσεων, παιδική χαρά κ.α). Το ίδιο ισχύει και  για τη μικρή λωρίδα γης μεταξύ λεωφόρου Ποσειδώνος και  απόκρημνης ακτής η οποία πρέπει να διατηρήσει απόλυτα φυσικό χαρακτήρα.

Επιπρόσθετα η συγκεκριμένη λωρίδα  είναι άκρως ακατάλληλη για το προτεινόμενο beach-volley πάνω στο γκρεμό, για πολλούς λόγους και κυρίως λόγω των ισχυρών ανέμων που φυσούν στην περιοχή. Όσον αφορά δε το σχεδιασμό πάνω στην ακτή, προαπαιτεί την ύπαρξη των πολυαναμενόμενων ειδικών μελετών ακτομηχανικής λόγω της μεγάλης διάβρωσης και των κατολισθήσεων που πλήττουν την ακτογραμμή.

Όσον αφορά το δρόμο (συνέχεια της Κύπρου) που δυστυχώς αν μείνει τέμνει την έκταση αυτή στα δύο, θα πρέπει να γίνει με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον που παράλληλα επιτρέπουν την διαπνοή και την απορρόφηση του νερού. Δυστυχώς βλέπουμε με μεγάλη μας έκπληξη ότι ο Δήμος  είναι έτοιμος να ρίξει άσφαλτο. Επίσης θα πρέπει να μεριμνήσετε ώστε να είναι αποτρεπτικός για την δημιουργία μεγάλων ταχυτήτων των οχημάτων, καθώς αυτά εισέρχονται από τον αστικό ιστό από μια ευθεία 700 περίπου μέτρων. 

Κρίνουμε λοιπόν  απαραίτητο να προηγηθεί  διαβούλευση και να ενημερωθούν οι κάτοικοι του Ματιού για τους σκοπούς και τις κατευθύνσεις που έχουν δοθεί, στον σχεδιασμό της ανάπλασης. Επίσης,  είναι επιτακτικό να απαντηθούν γραπτώς τα παρακάτω εύλογα ερωτήματα του Συλλόγου μας.

1. Πως παρουσιάζεται το σχέδιο έτοιμο τον Νοέμβριο του ’21, όταν στο Μνημόνιο Συνεργασίας που ψηφίστηκε στις 4-2-2022 αναφέρεται στο κεφάλαιο ΙΙΙ παράγραφος 4 ότι: «Σε σχέση με την διαμόρφωση του χώρου δασικής αναψυχής, τόσο ο σχεδιασμός όσο και η διαγωνιστική διαδικασία καθώς και η υλοποίηση θα διενεργηθούν από το ΥΠ Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελληνικής Δημοκρατίας…..»

Ποιος είναι ο μελετητής, με ποια κριτήρια του ανατέθηκε η μελέτη και με ποια ενημέρωση και στόχευση;

2. Γιατί από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού για πάρκο πρασίνου και μνήμης περάσαμε σε πάρκο πολυχώρο άθλησης και αναψυχής;

3. Στην απόφαση παραχώρησης στο 1829 ΦΕΚ 138Β/ 20-1-2022 «5. Στον υπό οργάνωση χώρο υπαίθριας δασικής αναψυχής επιτρέπεται από τον παραχωρησιούχο η εκτέλεση των έργων και κατασκευών της παρ. Δ’ της υπ’ αρ. 66102/970/1995 απόφασης του Υπουργού Γεωργίας (Β’ 170) με εξαίρεση τις περ. 8, 15 και 16 και με βάση τις αρχές της αρχιτεκτονικής του τοπίου, τον βαθμό αντοχής του φυσικού περιβάλλοντος για δραστηριότητες υπαίθριας αναψυχής και την προστασία και βελτίωση των συνθηκών διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος.

Δεδομένης της γειτνίασης του ακινήτου με τον αστικό ιστό, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση για λόγους ασφαλείας η περίφραξη αυτού, καθώς και η εγκατάσταση φωτισμού. Επιτρέπεται η εγκατάσταση μικρών ξύλινων λυόμενων οικημάτων για χρήση ως αναψυκτηρίων, επιτρεπόμενης της λειτουργίας τους και μετά τη δύση του ηλίου, υπό την επίβλεψη του παραχωρησιούχου.

Τα έσοδα από τη δραστηριότητα αυτήν αποτελούν έσοδα του παραχωρησιούχου και διατίθενται για τις ανάγκες φύλαξης και συντήρησης της έκτασης και των έργων και κατασκευών της» αλλάζει την διάταξη, και καταργεί το συγκεκριμένο άρθρο 15 της 66102/970/1995 απόφασης που ορίζει πως «…δεν επιτρέπεται η λειτουργία του αναψυκτήριου μετα την δύση του ηλίου ή σε καθαρά επιχειρηματική βάση…»

Για ποιο λόγο και με ποιό στόχο τροποποιήθηκε αυτή η διάταξη; Θα λειτουργήσει αναψυκτήριο; Και μάλιστα μετά την δύση του ηλίου; Θα υπάρχουν τραπεζοκαθίσματα ; Θα επιτρέπεται μουσική; Θα γίνονται εκδηλώσεις με μουσική, catering, φαναράκια, πυροτεχνήματα; Θα λειτουργεί το αναψυκτήριο ανταγωνιστικά στις ήδη δοκιμαζόμενες επιχειρήσεις; Ποια είναι η περίπτωση 16 που εξαιρείται, γιατί στην 66102/970/1995 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας δεν υπάρχει. Θα τηρηθεί η ανωτέρω απόφαση του Υπ. Γεωργίας;

4. Γιατί στο σχέδιο που δημοσιοποιήθηκε παρουσιάζονται κατασκευές διαφορετικές από αυτές που περιγράφετε  στην συνέντευξη σας στις 20-2-2022; (Γήπεδα 5Χ5, διαμπερής δρόμος από Ανατολικά προς Δυτικά, χώροι στάθμευσης, κλπ.)

5. Θα γίνουν τα απαραίτητα έργα προστασίας της έκτασης; Περίφραξη, φύλαξη, κλείσιμο με την δύση του ηλίου, συντήρηση χλωρίδας και εγκαταστάσεων, πυρασφάλεια;

6. Ποιος θα αναλάβει τη συντήρηση του χώρου, με ποια κονδύλια και ποιο προσωπικό; Υπάρχει μελέτη βιωσιμότητας; Για ποιο χρονικό ορίζοντα θα ισχύει το πρόγραμμα συντήρησης;

7. Το πάρκο αυτό προορίζεται ως χώρος πρασίνου για τις ανάγκες της περιοχής μας (Β’ Κατοικία), ή προορίζεται για κέντρο υπερτοπικού χαρακτήρα (με όποιες επιπτώσεις αυτό έχει για την περιοχή μας αλλά και του περιβάλλοντος που θέλουμε να αναγεννηθεί );

8. Θα είναι ελεύθερη η διέλευση από την προέκταση της Κύπρου;

9. Η ιδέα της μνήμης πως θα εξασφαλίζεται;

10. Ποια εγγύηση υπάρχει ότι δεν θα επεκταθούν χρήσεις και δεν θα γίνουν αυθαιρεσίες, όταν υπάρχει πλούσιο ιστορικό παρόμοιων επεκτάσεων και στον δήμο μας και σε άλλους;

11. Ποια είναι η πρόθεση σας για τα κτίρια που υπάρχουν;  Αναφέρετε  «Μας επιτρέπουν να κρατήσουμε δύο κτίρια, όμως προσπαθώ να τα κρατήσω όλα γιατί δεν μου αρέσει να γκρεμίζω. Τα βρήκαμε εδώ, έχουν μια ωραία αρχιτεκτονική, θα είναι χρήσιμα για τα παιδιά, για τη νεολαία, για πολιτιστικούς συλλόγους και δεν επηρεάζουν το φυσικό περιβάλλον» Αν κρατήσετε 3.500 μ2 τι χρήσεις θα έχουν; Με τι χρηματοδότηση θα επισκευαστούν; Με ποια κονδύλια θα συντηρούνται; Τι κυκλοφοριακή επιβάρυνση θα φέρουν οι μετακινήσεις για τις χρήσεις και πόσες θέσεις στάθμευσης θα απαιτηθούν; Πόσο μόνιμο προσωπικό θα απασχολείται;

12. Πως θα προστατευτεί η φυσική βλάστηση που αναπτύσσεται ήδη (πεύκα κλπ.); Δυστυχώς, αφενός η εναπόθεση των υλοτομημένων καμένων κορμών στον χώρο, καθώς και η άκριτη αποψίλωση των ξερών μαζί με τα αυτοφυή μετά την πυρκαγιά δένδρα, τραυμάτισαν σοβαρά την φυσική αναδάσωση που είναι προφανής στις επισυναπτόμενες εικόνες. 

13. Για τα είδη της βλάστησης που επιλέχθηκαν ή θα επιλεχθούν υπάρχει μελέτη ως προς την καταλληλόλητα τους για τις συνθήκες της περιοχής (αέρας, θαλάσσια υγρασία, ακραίες θερμοκρασίες το καλοκαίρι κλπ.;

Κύριε Δήμαρχε, κλείνοντας δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η παράπλευρη τεράστια απώλεια που προκάλεσε η πυρκαγιά στις 23 και 24 Ιουλίου 2018, μετά τον τραγικό θάνατο 103 ανθρώπων, ήταν η καταστροφή του πλούσιου φυσικού περιβάλλοντος. Καταστροφή που έχει αλλάξει το μικροκλίμα της περιοχής μας, έχει εντείνει τη διάβρωση, έχει αυξήσει τη θερμοκρασία και έχει εξαλείψει το ηχοπέτασμα και τον ανεμοθραύστη. Η αναγέννηση λοιπόν του Ν.Α.Τ, αυτό πρέπει να έχει ως κύριο μέλημα της.

Αναμένουμε άμεσα τις απαντήσεις σας και μια συνάντηση μαζί σας.