Της Όλγας Φωτίου και του Λευτέρη Ελευθεράκη
Από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα, μετά από την επιβολή ουκ ολίγων προστίμων και καταδίκης της χώρας, εξαιτίας της λειτουργίας χωματερών, αλλά και της έλλειψης ολοκληρωμένου σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων, έγιναν και εξακολουθούν να γίνονται προσπάθειες αντιμετώπισης του τεράστιου αυτού προβλήματος.
Το μακρινό 1994, ο τότε ΥΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης, υπέδειξε το Γραμματικό, το Πολυδένδρι και την Κερατέα ως πιθανούς τόπους χωροθέτησης ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων). Οι κάτοικοι στο Γραμματικό αντέδρασαν, αλλά η ισχυρή άρνηση από πλευράς της Εκκλησίας, έδωσε τέλος στη λύση για χωροθέτηση στο Πολυδένδρι. Λίγο αργότερα ακυρώθηκαν τα σχέδια και για την Κερατέα, μετά απο τις έντονες αντιδράσεις των κατοίκων που βγήκαν μαχητικά στους δρόμους.
Η έλλειψη Εθνικού Σχεδιασμού στη διαχείριση των απορριμμάτων, δεν εμπόδισε το 2003, την τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Βάσω Παπανδρέου, να φέρει νόμο στη Βουλή (3164/2003) παρά τις διαφωνίες και τις ενστάσεις των κατοίκων του Γραμματικού. Η απουσία τίτλων ιδιοκτησίας στην περιοχή και η απουσία προσδοκίας σχετικών αποζημιώσεων, διευκόλυνε την επιλογή και παρά την έντονη άρνηση των κατοίκων επελέγη η θέση Μαύρο Βουνό στο Γραμματικό για ΟΕΔΑ (Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων).
Μια χωροθέτηση, η οποία μόνο εγκληματική μπορεί να χαρακτηριστεί για την βασανισμένη και πολύπαθη Ανατολική Αττική, ιδιαίτερα μετά τη φονική πυρκαγιά του 2018 στο Μάτι.
Οι κάτοικοι για 20 ολόκληρα χρόνια, αντιδρούσαν και εξακολουθούν να αντιδρούν, γιατί η συγκεκριμένη χωροθέτηση αποφασίστηκε να γίνει επάνω σε δύο ρέματα, κοντά και επάνω σε τέσσερα σεισμικά ρήγματα με το μεγαλύτερο και πολύ δραστήριο, αυτό του Ευβοϊκού, ανάμεσα σε ειδυλλιακές πευκόφυτες δασικές εκτάσεις (που είχαν χαρακτηριστεί αναδασωτέες), και αρχαιολογικούς χώρους, όπως του αρχαίου οικισμού του Ραμνούντα με το περίφημο ιερό της Νεμέσεως, 200 μέτρα από τις εισόδους στις στοές των Μεταλλείων Γραμματικού, 600 μέτρα από το Μνημείο των θυμάτων του αεροπλάνου ΗΛΙΟΣ και δίπλα στην περιοχή NATURA, όπως ανακηρύχθηκε προσφάτως, μόλιςτο 2017, ο Νότιος Ευβοϊκός από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι αγώνες των κατοίκων, όλα αυτά τα χρόνια, κλιμακώθηκαν με δεκάδες κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις, ώστε να μην καταφέρει η Περιφέρεια να ρίξει έστω και ένα σάκο απορρίμματα.
Τα τελευταία 3 χρόνια 77 σύλλογοι της Ανατολικής Αττικής με κοινή τους διακήρυξη συνέστησαν το «Δίκτυο Πολιτών και Φορέων από το Βαρνάβα έως το Βουτζά» και αποφάσισαν, εκτός της συμμετοχής τους στους κοινούς αγώνες, να διεκδικήσουν και δικαστικά, με προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, την ακύρωση της λειτουργίας του ΧΥΤΑ/Υ στο Γραμματικό. Με βασικό επιχείρημα,οτι με όρους του 2003 δεν αντιμετωπίζεις τη διαχείριση των απορριμμάτων το 2023 και με Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων 20ετίας δεν κατασκευάζεις ΜΕΑ (Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων) και ΜΕΒΑ (Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων).
Συμπορεύτηκε μαζί με το Δίκτυο σύσσωμη η συμπολίτευση και η αντιπολίτευση του Δήμου Μαραθώνος από τον Δήμαρχο κ. Στέργιο Τσίρκα μέχρι τον επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης κ. Σπύρο Λιβαθινό και τους επικεφαλής των άλλων παρατάξεων, Βαγγέλη Κυπαρίση και Νίκο Χατζηγιάννη και Νίκο Στεφανίδη.
Επίσης, ο κ. Στέργιος Τσίρκας προσέφυγε, και ως Δήμος κατά των διαγωνισμών, που είχαν προκηρυχτεί για την κατασκευή των εργοστασίων στο Γραμματικό. Οι αλλεπάλληλες προσφυγές, ακόμη, και των εταιρειών που συμμετείχαν στο διαγωνισμό, οδήγησαν στην ακύρωσή του, με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ταυτοχρόνως, από το Φεβρουάριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την απένταξη του έργου από τη χρηματοδότηση του Ταμείου Συνοχής, λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων και του πλήθους των προσφυγών.
Σε λίγους μήνες θα εκδοθεί και η απόφαση από το ΣτΕ της προσφυγής του Δικτύου Πολιτών και Φορέων από το Βαρνάβα έως το Βουτζά, που εκδικάστηκε στις 7/6, με την οποία ζητείται η ακύρωση του έργου συνολικά.
Σήμερα, βρισκόμαστε ενώπιον προεκλογικών εξαγγελιών από τον νυν, αλλά και από τον υποψήφιο Περιφερειάρχη, για την ακύρωση του έργου. Χαρακτηρίζονται, ως προεκλογικές, γιατί δεν συνοδεύονται από αντίστοιχες αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου, τροποποίηση του ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων) Αττικής, αλλά και του ΕΣΔΑ (Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων).
Αν, ωστόσο, δεχθούμε το θετικό σενάριο υλοποίησης της προεκλογικής εξαγγελίας, αφενός είναι καλοδεχούμενο, αφετέρου απαιτείται, άμεσα,ο σχεδιασμός για τη Διαχείριση με νέες σύγχρονες μεθόδους και φυσικά με την αξιοποίηση των Τοπικών Σχεδίων των Δήμων, με επίκεντρο την ανακύκλωση, η οποία στη χώρα μας, μετά βίας φτάνει το 20%, ενώ η ταφή των απορριμμάτων -απαγορευμένη σχεδόν από την ΕΕ-αγγίζει το 80% στην Ελλάδα την ίδια στιγμή,που στην ΕΕ δεν ξεπερνάει το 25%.
Ο μεγαλόπνοος στόχος της Κυβέρνησης το ποσοστό της ταφής τα επόμενα χρόνια να πέσει στο 10% δεν γίνεται με μαγικά ραβδάκια. Θέλει σχεδιασμό, ο οποίος να στηρίζεται σε υποδομές και εκπαίδευση του κοινού, ανάλογες με αυτές του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης (3Β).
Άλλωστε σε πρόσφατη εκδήλωση των Συλλόγων του Νέου Βουτζά, ο Δήμαρχος Μαραθώνος δεσμεύτηκε, οτι ο Βουτζάς θα ακολουθήσει πιλοτικό πρόγραμμα ανακύκλωσης και θα γίνει το τέταρτο Β… Με το καλό κι ο Βαρνάβας να γίνει το 5ο Β.
Η ανάγκη προσφυγής στην ανακύκλωση στην πηγή αποτελεί μονόδρομο και επιτακτική επιλογή, όταν καθημερινά ζούμε τις επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Με στοιχεία του ΙΟΒΕ για το 2019, κάθε Έλληνας παράγει 524 κιλά το χρόνο απορρίμματα, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 502 κιλά. Ταυτοχρόνως η χώρα μας βρίσκεται στην 23η θέση στην Ευρώπη των 27, στο δείκτη κυκλικότητας υλικών,που ανακυκλώνονται και καταλήγουν στην μεταποίηση.
Εδώ και τώρα, λοιπόν ζητούμε ακύρωση, των εγκληματικών σχεδίων για το ΧΥΤΑ/Υ Γραμματικού, όχι στα λόγια, αλλά νομοθετικά και θεσμικά!
