Πασχάλης Πούλος : Η εναρμόνιση των πεποιθήσεων του ανθρώπου με τις πράξεις του
Ο καθένας μας, ως γνωστόν, κρίνεται από τις ιδέες του, τις αντιλήψεις του και τις πεποιθήσεις του. Όμως η μεγαλοσύνη του προσμετράται πιο ουσιαστικά από το δημιουργικό αποτέλεσμα, από τη σταθερότητα των αρχών και επομένως από το κατά πόσο ο άνθρωπος είναι συνεπής σε όσα λέει, σε όσα θεωρητικά διαμορφώνει σε ιδέες. Η εναρμόνιση των πεποιθήσεων και των πράξεων, όσο δύσκολο έργο και αν είναι, είναι εκείνο που καταξιώνει πραγματικά τον άνθρωπο.
Σύμβουλος έκδοσης εφημερίδας ΖΩ
Φιλόλογος
Είναι αναγκαίο να διευκρινισθεί ότι ως πεποιθήσεις του ανθρώπου λογίζονται όχι οποιεσδήποτε πρόσκαιρες και επιπόλαιες καταλήξεις της σκέψης, αλλά οι κατασταλαγμένες απόψεις του ανθρώπου για τη ζωή, σε ορισμένους τομείς της ή στο σύνολό της. Η εναρμόνιση στην πρακτική της ζωής αφορά στη σχέση της θεωρίας και της πράξης, καθώς και στην υλοποίηση αυτών των αρχών – πεποιθήσεων στη ζωή.
Η εναρμόνιση είναι, πράγματι, δύσκολο έργο, γιατί ένα σύνολο από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες δυσχεραίνουν την πραγματοποίησή της. Πιο συγκεκριμένα οι πεποιθήσεις, όσο και αν είναι καταστάλαγμα κοπιαστικής και μακρόχρονης προσπάθειας της ανθρώπινης σκέψης, δεν παύουν να είναι δημιουργήματα του νου του ανθρώπου. Το ανθρώπινο πνεύμα είναι απεριόριστο, δημιουργεί, συλλαμβάνει καταστάσεις και διαμορφώνει σχέσεις, που δύσκολα γίνεται η μεταφορά τους στην πραγματικότητα. Οι δυνάμεις του στην προσπάθεια εφαρμογής αποδεικνύονται ατελέστερες από εκείνες της σύλληψης της ιδέας. Μία αδυναμία του ανθρώπου στην οποία προσκρούει η εναρμόνιση είναι οι εσωτερικές του αντιφάσεις, συνεπεία των οποίων ο άνθρωπος δυσκολεύεται να εξαλείψει την επίδρασή τους πάνω του. Έτσι η αντίθεση της λογικής και του συναισθήματος αποτελεί ισχυρό εμπόδιο. Πεποιθήσεις που λογικά τις υπερασπίζεται και τις διακηρύσσει, συχνά συναισθηματικά τις απορρίπτει και το αντίθετο. Υπάρχουν καταστάσεις στις οποίες υπερισχύουν οι λογικές και άλλοτε συναισθηματικές δυνάμεις. Παράλληλα, μπορεί να υπάρχει αντιφατικότητα πεποιθήσεων στη ζωή. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που τη δημοκρατικότητα την «ράβουν και την κόβουν» στα μέτρα τους, όπως δηλαδή τους συμφέρει.
Υπάρχουν και αρνητικά στοιχεία στην προσωπικότητα του ατόμου, όπως η δειλία, ο φόβος, η αβουλία, η έλλειψη επιμονής και υπομονής, που δεν συμβάλλουν στην εναρμόνιση των πεποιθήσεων και πράξεων. Στην μη εναρμόνιση συντελούν και οι συμφεροντολογικές τάσεις, αφού τα πάντα εναρμονίζονται με το συμφέρον.
Από όλα τα παραπάνω διαφαίνεται η μεγάλη δυσκολία εναρμόνισης πεποιθήσεων και πράξεων. Παρόλα αυτά όμως, όσο και αν είναι δύσκολο έργο αυτό, η εναρμόνιση πρέπει να επιδιώκεται από τον άνθρωπο και να αποτελεί όραμά του. Πολλοί είναι οι λόγοι που συμβάλλουν σε αυτό. Πρώτα απ’ όλα όταν το άτομο εναρμονίζει πεποιθήσεις και πράξεις, ζει με μία εσωτερική γαλήνη και ηρεμία. Δεν έχει εσωτερικές συγκρούσεις και εμφανίζεται ισορροπημένο. Η μη εναρμόνιση εύλογο είναι να δημιουργεί αγχωτικές καταστάσεις, ψυχική δυσφορία και κάποτε κρίσεις συνειδησιακές.
Όσο το άτομο ζει σε αυτή την εναρμόνιση η όλη του ζωή γίνεται παράδειγμα μίμησης στον κοινωνικό περίγυρο και σπρώχνει τους συνανθρώπους του να του μοιάσουν. Απολαμβάνει επομένως την εκτίμηση και το θαυμασμό των σύγχρονών του και των κατοπινών. Καταξιώνεται στη συνείδηση των συνανθρώπων του και δρέπει τις δάφνες της αγωνιστικής του συμπεριφοράς. Αποδεικνύεται έτσι το άτομο πνευματικά και ψυχοσυναισθηματικά ώριμο και με σαφή κατανόηση του κοινωνικού ρόλου. Η εναρμόνιση φανερώνει άνθρωπο με ξεκαθαρισμένες αντιλήψεις, με αρχές και πιστεύω, άνθρωπο που έχει φιλοσοφήσει τη ζωή και έχει προβληματιστεί σοβαρά, άνθρωπο με έκδηλα σημεία ωριμότητας και ανωτερότητας, μακριά από μικρότητες και αδυναμίες.
Η πορεία του ανθρώπου στη ζωή είναι πιο σταθερή και πιο πετυχημένη, όταν ο άνθρωπος ξέρει να σέβεται τις αποφάσεις – πεποιθήσεις του. Δεν αμφιταλαντεύεται και έχει μεγαλύτερη σιγουριά για τον εαυτό του. Δικαιώνεται ως οντότητα με ανώτερα στοιχεία – χαρακτηριστικά στη ζωή. Διαφορετικά ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται ως καιροσκόπος, ως εκμεταλλευτής καταστάσεων.
Η γενίκευση βέβαια σε κάθε εναρμόνιση των οποιονδήποτε πεποιθήσεων εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Είναι απαραίτητο να εναρμονίζονται οι πράξεις με τις πεποιθήσεις, που, και αν δεν έχουν διαμορφωθεί σε ώριμη ηλικία, τουλάχιστον είναι καταστάλαγμα ώριμης σκέψης. να κυριαρχεί η λογική στην όλη πορεία του νου και ο έντονος προβληματισμός της ζωής. Είναι αναγκαίο οι πεποιθήσεις αυτές να σέβονται τον άνθρωπο και τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες του πολιτισμού.
Αναμφίβολα η εναρμόνιση των κατασταλαγμένων πεποιθήσεων και των πράξεων επιδρά θετικά στο άτομο και την κοινωνία και ανοίγει νέους ορίζοντες στη θετική εξέλιξη της ζωής και του πολιτισμού μας. Δύσκολο το έργο της εναρμόνισης, αλλά το αποτέλεσμα κορυφαίο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα με διαχρονική αξία, είναι ο μεγάλος φιλόσοφός μας, ο Σωκράτης. Έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του συνεπής στις αρχές και τις πεποιθήσεις του. Προτίμησε να πεθάνει, παρά να παραβεί αυτά που μια ζωή δίδασκε στους μαθητές του.
Πασχάλης Πούλος
Σύμβουλος Έκδοσης εφημερίδας ΖΩ
Φιλόλογος
